قطار : مجموع يك يا چندلكوموتيو متصل به هم يا متصل به يك ويا چند واگن و اين نام موقعي به آن اطلاق مي گردد كه كاركنان مربوطه آنرا تحويل گرفته و به علامت مخصوص انتهايي قطار مجهز گردد.

وزن بار خالص واگن : وزن حقيقي بار بدون احتساب وزن واگن.

وزن بار ناخالص واگن : وزن حقيقي بار بعلاوه وزن واگن.

تن كيلومتر : واحد سنجش جا به جايي بار كه بيانگر حمل يك تن بار در يك كيلومتر است.

وزن بار ناخالص قطار : مجموع اوزان واگنهاي خالي و بار حقيقي يا محسوب بارگيري شده واگنها در يك قطار.

وزن بار خالص قطار : مجموع اوزان بار خالص حمل شده در يك قطار.

بار ترانزيت : بار خارجي كه صرفا از داخل كشور عبور مي كند.

بار وارده : كليه بارهايي كه از مرزهاي كشور به داخل جابجا شده است.

بار صادره : كليه بارهايي كه ازداخل تا مرزهاي كشور جابجا شده اند.

تن كيلومتر خالص قطار : وزن بار خالص هر قطار در مسافت پيموده شده همان قطار.

تن كيلومتر ناخالص قطار : وزن بار ناخالص هر قطار در مسافت پيموده شده همان قطار.

نفر كيلومتر : واحد سنجش جا به جايي مسافر كه بيانگر جابجايي يك نفر مسافر در يك كيلومتر مي‌باشد.

واحد حمل (واحد ترافيك) : مجموع تن كيلومتر و نفركيلومتر.

درآمد حمل بار : جمع كل درآمد حمل بار پس از كسر تخفيفات و امتيازات مي باشد.

درآمد باروارده و صادره : درآمد بارهايي كه از يك مرز وارد يا خارج شده اند.

درآمد ترانزيت : درآمدحمل بارهايي كه از يك مرز وارد و از مرز ديگر خارج شده اند.

هزينه هاي عملياتي : هزينه هاي توليد كالا و خدمات.

هزينه هاي اداري : هزينه هاي پشتيباني و خدمات.

هزينه هاي بازرگاني : هزينه هاي توزيع و فروش كالا و خدمات.

هزينه هاي سرمايه اي : هزينه هاي تعميرات اساسي و ايجاد ظرفيت هاي جديد.

هزينه هاي ديون : بازپرداخت بدهي سالهاي قبل در سال جاري.

هزينه هاي استهلاك : هزينه بابت استهلاك امكانات، تجهيزات و ...

هزينه هاي ساير منابع مالي : هزينه هاي جاري كه منبع تامين اعتبار آنها بودجه عمراني است.

مناطق : شبكه راه آهن از نظر مديريت، تعمير و نگهداري خطوط و وسائط نقليه ريلي، بهره برداري و ... به 19 منطقه تقسيم شده است. حدود اين مناطق، به نوع عوارض جغرافيايي بستگي دارد و داراي مسافتهاي متفاوتي بوده و با تقسيمات كشوري (استانها) مطابقت ندارد.

توشه : بخشي از بار مسافر كه در واگن مخصوص حمل توشه حمل مي گردد، توشه ناميده مي شود. مسافر قطار
 مي تواند وسايلي از قبيل كيف دستي، بسته و جامه دان محتوي لوازم شخصي خود را كه ابعاد آنها از 75 سانتيمتر و وزن آنها از 30 كيلوگرم تجاوز ننمايد به همراه خود در كوپه اي كه مسافرت مي كند جا داده و حمل نمايد و اين علاوه بر وسايلي است كه به واگن حمل توشه مي سپارد و در قبالش قبض دريافت مي دارد.

نرخ توشه : بهاي حمل يك تن كيلومتر توشه.

نرخ بار : بهاي حمل يك تن كيلومتر بار.

نرخ مسافر : بهاي جابجايي يك نفر در يك كيلومتر.

لكوموتيو معادل : جمع نيروي كشش لكوموتيوهاي اصلي به نيروي كشش يك لكوموتيو با نيروي كشش 18 تن.

خطوط آهن  : مسيري براي تردد وسايل نقليه ريلي به منظور جا به جايي بار يا مسافركه به دو نوع اصلي و فرعي تقسيم مي‌شود.

خطوط اصلي  : عبارت است از خطي كه مسقيما در امتداد خط بين دو ايستگاه طرفين واقع شده باشد.

خطوط فرعي  : ساير خطوط، خطوط فرعي ناميده مي شود كه عبارتند از خطوط قبول و اعزام قطارها ،خطوط مانور، خطوط انشعاب، خطوط صنعتي تجاري، خطوط تاسيساتي، خطوط انبار، خط دوار، خط مثلث، خط كور، خط فرار، و خط تامين مي باشد.

لكوموتيو اصلي : لكوموتيوي كه براي جابجايي واگن‌هاي بار يا مسافر در خطوط اصلي يا خطوط صنعتي- تجاري استفاده مي‌شود.

لكوموتيو مانوري : لكوموتيوهايي كه براي جابجايي واگن در ايستگاهها، آرايش قطار، و ... استفاده مي شود.

در سرويس : منظور آن دسته از وسايل نقليه ريلي مي باشد كه عملا در حال كار مي باشند.

در گردش : منظور مجموع وسايل نقليه ريلي در سرويس و منتظر سرويس و تحت تعمير كوتاه مدت مي باشد.

تعمير اساسي : تعميراتي است كه پس از زمان مشخص يا كيلومتراژ معيني براساس استانداردهاي كارخانه سازنده روي وسيله نقليه ريلي انجام مي شود.

تعمير ويژه : تعميراتي است كه خارج از برنامه زمان بندي شده به طور اضطراري روي وسيله نقليه ريلي صورت مي گيرد.

تعمير جاري : بازديد، تعمير و سرويسي است كه به طور معمول روزانه و يا در صورت خرابي وسايل در مبادي حركت روي وسيله نقليه ريلي صورت مي پذيرد.

تعمير نيمه اساسي : بازديد و تعميراتي است كه پس اززمان يا كيلومتراژ معيني بر روي قسمتهاي مشخصي از وسيله نقليه ريلي انجام مي شود.

بهسازي خط :  اصلاح يا تعويض بخشي از اجزاء روسازي خط (شامل مصالح فرسوده روسازي و سرند بالاست)و اصلاح مشخصات هندسي خط (شامل افتادگي ،ديلم،پيچش،عرض خط ،تراز عرضي و در قوس ها اصلاح دور).

بازسازي خط : تعويض كامل روسازي خط فرسوده موجود (ريل، بالاست ،تراورس و ادوات مربوطه) ،اجراي جوش درز ريل و در صورت نياز اصلاح و ترميم زير سازي خط.

گالري : دالاني بتوني يا فلزي به شكل مقطع تونل كه به منظور عبور ايمن قطار از مناطق صعب العبور (خطر ريزش بهمن، منطقه برف گير، و ...) بر روي خط احداث مي شود.

درزين : وسيله نقليه موتوري ريلي است كه درامور مختلف از آن استفاده مي شود.

فورگن : واگن انتهاي قطارهاي باري كه محل استقرار رئيس قطار، ترمزبان و علامت انتهاي قطار مي باشد.

سيستم علائمي C.T.C (سيستم كنترل مركزي ترافيك) : دستگاه كنترل از راه دور است كه درمركز فرماندهي نصب شده و تعداد زيادي از ايستگاههاي تحت فرمان را كنترل مي نمايد.

 

سيستم علائمي  R.C(سيستم كنترل از راه دور) : دستگاه كنترل از راه دور است كه درمركز فرماندهي نصب شده و تعداد محدودي از ايستگاههاي تحت فرمان را كنترل مي نمايد.

 

سيستم علائمي L.C  (سيستم كنترل محلي) : عبارتست از مجموعه آلات و ادواتي كه بوسيله جريان الكتريكي ، بين سوزنها و چراغهاي علائم و ساير تجهيزات ايستگاهها از طريق اينترلاكينگ ارتباط برقرار نموده و فرامين لازم را از طريق پانل محلي به تجهيزات ايستگاه صادر نمايد.

 

  

 

منابع:

- كتاب مقررات عمومي سيروحركت راه آهن

-  معاونت محترم فني و زيربنايي